IN MEMORIAM - PORTRETI Dževad Karahasan, prvi dio
IN MEMORIAM - PORTRETI
Dževad Karahasan
Duvno, 1953. – Graz, 2023.
Dževad Karahasan - književnik, dramatičar, esejist, romanopisac ... Nakon osnovnog i gimnazijskog obrazovanja u rodnom gradu, školovanje nastavlja u Sarajevu, gdje diplomira, na Filozofskom fakultetu - studij komparativne književnosti i teatrologije. Na Filozofskom fakultetu u Zagrebu, branio je doktorski rad, koji će kasnije biti objavljen pod naslovom „Model u dramaturgiji“. Bio je glavni urednik Časopisa za teoriju i kritiku umjetnosti „Izraz“ i urednik Časopisa za kulturna pitanja „Odjek“ u Sarajevu. Kao dramaturg radio je u Zeničkom narodnom pozorištu. Od 1986-e do 1993.godine Dževad Karahasan bio je dekan Akademije scenskih umjetnost u Sarajevu i docent za dramaturgiju i historiju drame. Bio je redovni profesor na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, Odsjeku za komparativnu književnost i informacijske nauke ; bio je profesor i na Univerzitetu u Salzburgu, Insbrucku, Berlinu, Goettingenu Salzburgu, Grazu, Baselu i Klagenfurtu ... Od 1993.godine radio je kao dramaturg za pozorište ARBOS – Gesselschaft für Musik und Theater.
Drame Dževada Karahasana postavljane su na teatarskim scenama u Austriji (Beč, Krems, Hallein, Eisenstadt, Salzburg, Villach, Klagenfurt), Njemačkoj (Gera, Erfurt, Berlin, Leipzig), Bosni i Hercegovini (Sarajevo), Ukrajini (Odesa), Češkoj (Prag, Hradec Králové, Brno), Kosovu (Priština), Poljskoj (Szczecin), Singapuru (Singapore Arts Festival) i SAD (Washington D.C.).
Davne 1980.godine Dževad Karahasan objavio je svoje prvo naučno djelo „Kazalište i kritika“ zatim „O jeziku i strahu“, „Model u dramaturgiji“, „Forme teatra kao artikulirana forma života“, „Dnevnik melankolije“, „Sjene gradova“ .... Uporedno sa naučnim radovima Dž.Karahasan objavljuje i književna djela - romane: „Istočni diwan“, „Stidna žitija“, „Stid nedjeljom“, „Šahrijarov prsten“, „Sara i Serafina“, „Noćno vijeće“, „Što pepeo priča“ (trilogija o Omeru Hajjamu - „Sjeme smrti“, „Utjeha noćnog neba“, „Miris straha“); pripovijetke: „Kraljevske legende“, „Kuća za umorne“, „Izvještaji iz tamnog vilajeta“ ... eseje: „O jeziku i strahu“, „Dnevnik selidbe“, „Dosadna razmatranja“, „Dnevnik melankolije“, „Knjiga vrtova“ ... drame: „Kralju ipak ne sviđa se gluma“, „Misionari“, „Čudo u Latinluku“, „Koncert ptica“, „Gozba“ ...
**
Dževad Karahasan dobitnik je mnogobrojnih domaćih i inostranih priznanja i nagrada, među kojima se ističe Evropska nagrada za esej "Charles Veillon" Pariz. Nagradu Izdavačke kuće „Veselin Masleša“ dobio je 1981.godine. Uslijedile su – Jugoslovenska nagrada za roman godine Željezare Sisak; Nagrada za književnost Franjevačke provincije Bosna Srebrena u povodu 700-godišnjice postojanja i djelovanja Franjevaca u Bosni, 1991.godine; Nagrada Bruno Kreisky za političku knjigu godine, 1999.godine; Nagrada Herder, Beč; Književna nagrada za evropsko razumijevanje na Sajmu knjiga u Leipzigu, 2004.godine; Srednjoevropska nagrada za književnost Vilenica, 2010.godine; Nagrada Goetheova medalja i Medalja Heinrich Heine, 2012.godine; Nagrada za najbolji dramski tekst na Susretima profesionalnih pozorišta u Brčkom, 2005-e i 2013.godine; dobitnik je i Nagrade 25. novembar 2016.godine; Nagrade Franz Nabl 2017. Godine; Velike Geotheovu nagradu grada Franfkurta 2020.godine, a nekoliko puta bio je nominiran za Nobelovu nagradu.
Dževad Karahasan bio je suradnik brojnih evropskih časopisa - “Lettre international”, Berlin; “Les Temps Modernes” i “L Esprit”, Pariz; “MicroMega”, Rim; “Storm”, London;
Dževad Karahasan bio je član je Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine i Njemačke akademije za jezik i književnost. Bio je predsjednik Društva pisaca Bosne i Hercegovine i član PEN Kluba BiH.
Posljednjih godina života živio je između Sarajeva i Graza. Preminuo je 19.maja 2023.godine.
**
Autorica Serijala Portreti – Selma Dizdar
Tonska realizacija – Mirsad Tukić
Produkcija – Dokumentarno-dramski program Radija F BiH, 2015.
Foto – Almin Zrno