Covid, migranti, toplotni udari, invazija: 50 godina Evrope u fotografijama

Prije pedeset godina Evropa je bila podijeljena na dva neprijateljska bloka, zaključana u hladnom ratu između istoka i zapada. Na jugu su milioni još uvijek živjeli pod diktaturama. Danska, Irska i Ujedinjeno Kraljevstvo tada su se upravo pridružile Evropskoj uniji – čime se broj njenih članica popeo na devet. U pet decenija nakon toga, autoritarni režimi su pali i demokratije su ponovo rođene. Zidovi su pali, federacije su se raspale i nastali su krvavi ratovi. Bilo je mnogo kriza: političkih, ekonomskih, ljudskih.

Evropa je bila svjedokom terorističkih zločina, mirnih – i manje mirnih – revolucija, prirodnih katastrofa, pandemije. EU je narasla na 28 članica, a zatim izgubila jednu od njih. Neviđeno veliki broj ljudi je rizikovao svoje živote da bi do došao do njenog tla.

Guardianov urednik fotografija Guy Lane odabrao je nekoliko fotografija koje se protežu u proteklih pola stoljeća, o događajima koji su ostavili dubok trag na ovom kontinentu koji se stalno mijenja. Danas, kada Guardianovo evropsko izdanje obilježava svoju prvu cijelu sedmicu na mreži, objavljene su fotografije za period od 2000. do 2023. godine. Prvi dio fotografija možete vidjeti OVDJE.

2000 Concorde se srušio nakon polijetanja

U 16:42 25. jula 2000., dok je polijetao sa aerodroma Charles de Gaulle u Parizu na čarter let za New York, supersonični mlaznjak Air France Concorde koji se kretao brzinom od 300 km/h pregazio je traku od legure titanijuma od 44 cm koja je pala sa prethodnog aviona koji je koristio pistu. Komadići gume iz isjeckane prednje gume jurnuli su u njenu donju stranu, probivši rezervoar za gorivo. Gorivo koje je curilo se zapalilo, otkazala su oba motora na lijevoj strani, a let AF4590 se srušio na hotel Hôtelissimo u Gonesseu dva minuta kasnije, pri čemu je poginulo svih 109 ljudi u avionu – uglavnom njemačkih putnika – i četiri osobe koje su se u tom trenutku nalazile na tlu. Cijela flota Concordea je povučena tri godine kasnije.

2001 Protesti na samitu G8 prerasli u nasilje

Kada se 200.000 antiglobalističkih aktivista okupilo u Genovi na samitu G8 od 18. do 22. jula 2001., dočekalo ih je ono što će Amnesty International kasnije nazvati najozbiljnijim ukidanjem demokratskih prava u jednoj zapadnoj zemlji od Drugog svjetskog rata. Više od 400 je povrijeđeno, 60 teško, tokom divljih sukoba s italijanskom policijom za nerede, tri aktivista su pala u komu, a 23-godišnji demonstrant Carlo Giuliani ubijen je u napadu na karabinjerski kombi aparatom za gašenje požara. Bilo je potrebno više od jedne decenije, ali je na desetine policajaca na kraju osuđeno, uključujući presude za teške tjelesne povrede, podmetanje dokaza i nezakonito hapšenje tokom dvije posebno brutalne noćne racije u školama u kojima su bili aktivisti i novinari.

2002 Jean-Marie Le Pen u drugom krugu predsjedničkih izbora

Mjesecima je predsjednička utrka u Francuskoj 2002. bila između aktuelnog predsjednika, Jacquesa Chiraca iz RPR-a desnog centra, i Lionela Jospina, njegovog rivala iz Socijalističke partije. Ali kako su se birališta u prvom krugu zatvarala u 20 sati 21. aprila, nacionalni TV ekrani otkrili su da će se sa Chiracom u drugom krugu suočiti  krajnje desničarski nacionalistički vođa Front National Jean-Marie Le Pen, za kojeg su plinske komore bile samo „detalj” istorije. Francuska je bila u šoku; na proteste ih je tada izašlo više od milion. Chirac je nastavio ubjedljivo do pobjede, 82% prema 18%. Ali u drugom krugu predsjedničkih izbora 15 godina kasnije, Le Penova kćerka Marine osvojila je 24% - zatim 41,5% 2022. Širom Evrope, krajnja desnica je bila u pokretu.

2003 cijela Italija bila bez struje tokom 12 sati

Oko 3.20 ujutro po lokalnom vremenu 28. septembra 2003., procjenjuje se da je 57 miliona ljudi – gotovo cjelokupno stanovništvo Italije – uronjeno u mrak kada se glavni dalekovod za Italiju iz Švicarske pokvario, uzrokujući da su dva ključna voda za opskrbu iz Francuske usljed povećane potrošnje, također popustila. Italijanski dobavljač električne energije, GRTN, rekao je kasnije da je izgubio kontrolu nad nacionalnom mrežom u roku od četiri sekunde. Mnogi ljudi su još uvijek bili na ulicama zbog godišnjih svečanosti Notte Bianca (Bijele noći) u zemlji, koje su naglo zastale. Stotine ih je bilo zarobljeno u vozovima metroa velikih gradova, a 30.000 u vozovima širom zemlje. Većina ljudi je dobila struju do sljedećeg popodneva.

2004 Čečenski pobunjenici uzeli 1.100 talaca u školi u Beslanu

Ubrzo nakon 9 sati ujutro 1. septembra 2004. – prvog dana prvog polugodišta – najmanje 32 teško naoružana čečenska pobunjenika zauzela su školu broj jedan u gradu Beslan, u Sjevernoj Osetiji, autonomnoj republici u ruskom regionu Sjevernog Kavkaza, uzevši više od 1.100 ljudi kao taoce: nastavnike, roditelje i 777 učenika. Opsada je okončana tri dana kasnije kada su ruske snage sigurnosti upale u zgradu, koja je bila opremljena eksplozivom, ostavivši 333 taoca (od kojih 186 djece) i 31 pobunjenika mrtvim. Ekstremno nasilje i činjenica da su napadači ciljali djecu, potresli su Rusiju i poljuljali povjerenje javnosti u vladu, što je navelo Vladimira Putina da preduzme opsežne mjere protiv terorizma i centralizira kontrolu nad regionima.

2005 Angela Merkel postaje prva žena kancelar Njemačke

Angela Merkel, prva njemačka kancelarka, zapravo liderka Evrope i najmoćnija žena svijeta, odrasla je u Istočnoj Njemačkoj i stekla doktorat iz kvantne hemije. Poslanica je postala nakon ponovnog ujedinjenja 1990. godine, do 2000. bila je lider stranke desnog centra CDU, a 2005. je izabrana za kancelarku – zatim je reizabrana 2009., 2013. i 2017. Konačno se povukla 2021. Metodična, oprezna, pragmatična, često neobavezna, Merkel se smatra liderom u pronalsku kompromisa i konsenzusa svog vremena, „vodeći iz pozadine” pregovore o velikim međustranačkim koalicijama, sporazumima EU, dužničkoj i migracijskoj krizi u Evropi i globalnoj pandemiji. Njeni kritičari tvrde da joj je nedostajala smjelost, vizija ili bilo kakva prava ideologija, zbog čega su se glasači osjećali lišeni pravog političkog izbora i otvaranju vrata krajnostima.

2006 desničarski ekstremista u Antwerpenu ubio Oulematoua Niangadoua

Ujutro 13. maja 2006. Hans Van Themsche, 18-godišnji student, kupio je pušku i – kako je rekao tužilac iz Antverpena – „otišao u lov na strance“. Obrijane glave, obučen u dugi crni kaput, džepova punih ekstremističkom literaturom, prvo je ranio Turkinju Songul Koç, koja je čitala na klupi. Nekoliko ulica dalje, ubio je Oulematou Niangadou, 25-godišnju dadilju porijeklom iz Malija, i njenu dvogodišnju Evropljanku, Lunu Drowart („Bila je bliska s crncem“, kasnije je objasnio). Van Themsche, čiji je djed volontirao za Waffen SS i čiji je otac suosnivač ekstremno desničarskog Vlaams Bloka – što je dovelo do optužbi za “moralnu odgovornost” koju je stranka negirala – osuđen je na doživotni zatvor 2008. godine.

2007 Toplotni talas pogađa južnu Evropu

Toplotni talasi pogađaju Evropu sve češće i sve intenzivnije od 2003. godine, kada se procjenjuje da je uslijedilo najtoplije ljeto na kontinentu – vjerovatno od 16. stoljeća – i uzrokovalo do 70.000 smrtnih slučajeva. Četiri godine kasnije, veći dio južne Evrope i Balkana ponovo je „gorio“, sa temperaturama u drugoj polovini juna od 46,2C u grčkoj prijestolnici Atini i više od 100 šumskih požara koji su izbili širom zemlje. Rekordi su također pali u Italiji, Albaniji, Bugarskoj, Srbiji, Hrvatskoj, Bosni, Rumuniji i Turskoj, sa ogromnim požarima koji su uništili dijelove šuma. U Pulji, na jugoistoku Italije, stotine turista tada je bježeći od požara završilo na plažama, a spašavali su ih čamci.

2008 Kandidat za predsjednika SAD-a Barack Obama posjetio je Berlin

Mlađi senator iz Ilinoisa imao je samo 46 godina kada je 18. juna 2008. zatvorio jednu od glavnih ulica njemačke prijestonice za predizborni govor, dočekan vrstom histerije koja je generalno rezervisana za muzičare i rock zvezde. Neki od oduševljene gomile od 200.000 izuzetno mladih Berlinčana kačili su se za stubove javne rasvjete kako bi bacili pogled na mladog demokratskog kandidata, koji im je rekao: „Nijedna nacija, bez obzira koliko velika ili moćna, ne može sama pobijediti svjetske izazove.” Nakon rata u Iraku i unilateralizma predsjedništva Georgea W. Busha, to je bilo obećanje nove zore u odnosima Evrope i SAD – što do povratka Baracka Obame u Berlin 2016. godine, tokom njegove posljednje inostrane posjete kao predsjednika, nije bilo potpuno ispunjeno.

2009 Nakon drugog referenduma u Irskoj ratifikovan Lisabonski sporazum

Lisabonski ugovor bio je način na koji je EU osmislila da pojednostavi svoje institucije nakon što su francuski i holandski birači potopili nacrt „ustava“ na uzastopnim referendumima 2005. godine: donio je istu politiku, ali izmjenom prethodnih ugovora, kao što je Maastricht. Za kritičare, sporazum – koji je olakšao donošenje odluka kroz veći broj glasova i pojačao ovlasti parlamenta – bio je još više neželjena centralizacija EU; podržavaoci su tvrdili da je povećala efikasnost i uvela osnovne kontrole i ravnoteže. Irska, jedina članica koja ga je iznijela na referendum, ugrozila je cijeli projekat odbacivši ga u junu 2008. Na široko rasprostranjeno olakšanje, usvojen je, na drugom referendumu u oktobru 2009., a stupio je na snagu tog novembra.

2010 Vulkan Eyjafjallajökull omeo vazdušni saobraćaj širom Evrope

Nakon više od mjesec dana intenzivne, ali prilično niske seizmičke aktivnosti, erupcija Eyjafjallajökulla 2010., islandskog vulkana prekrivenog ledenom kapom koji je pokazivao malo znakova života od 1821., ozbiljno je počela 14. aprila, kada je interakcija između glacijalne otopljene vode i vulkanske lave u krateru na vrhu koji je eruptirao rezultirala eksplozijom i ogromnom količinom vulkanskog pepela u jedan od najprometnijih zračnih prostora na svijetu. Rezultirajuće zaustavljanje zračnog saobraćaja, najveće u Evropi od Drugog svjetskog rata, uzrokovalo je otkazivanje više od 105.000 letova (skoro polovina ukupnog zračnog saobraćaja) u prvih osam dana za više od 10 miliona putnika.

2011 Anders Behring Breivik masakrirao 69 osoba na norveškom ostrvu

U 15.26 sati 22. jula 2011. godine, auto bomba je eksplodirala u vladinoj četvrti Osla, usmrtivši osam ljudi, a povrijedivši više od 200. Dva sata kasnije, kako su se spasilačke aktivnosti nastavile, stižu izvještaji o pucnjavi na ostrvu Utøya, 40 km sjeverozapadno od grada gdje je skoro 600 mladih pristalica Laburističke partije održavalo ljetni kamp. Naoružan automatskom puškom i pištoljem i obučen u policijsku uniformu domaće izrade, Anders Behring Breivik, 32-godišnji ekstremno desničarski islamofob, krenuo je u najsmrtonosniju masovnu pucanjavu koju je izvela samo jedna osoba, u modernoj istoriji. Tokom narednih sat vremena, Breivik je ubio 67 ljudi, gotovo svi tinejdžeri; a dvoje je poginulo u pokušaju da pobjegnu. 32 ih je ranjeno. On je 2012. godine osuđen za oba napada, proglašen uračunljivim u vrijeme kada su izvršeni, te mu je izrečena maksimalna zatvorska kazna od 21 godine, koja se može produžiti za dodatnih pet godina ako se i dalje smatra opasnim za društvo.

2012 Costa Concordia se nasukala kod Toskane

Prvo im je rečeno da je kvar na energetskom postrojenju, a zatim da je otklonjen. Ali gromoglasni škripac koji su mnogi od 3.229 putnika i 1.023 člana posade Costa Concordia čuli u 21.45 13. januara 2012. bio je zvuk kruzera koji je udario o stijenu tik uz Isola del Giglio, blizu toskanske obale, i napravivši 35 metara dug rez u trupu kruzera. Pošto je bilo poplavljeno, plovilo se nasukalo na uski greben i pri tom se okrenuo na stranu. Trideset dvoje ljudi nisu preživjeli. Sud koji je kasnije osudio kapetana Francesca Schettina na 16 godina zatvora zbog ubistva iz nehata, izazivanja pomorske nesreće i napuštanja broda čuo je da je plovio tako blizu ostrva da bi zadovoljio vodeće ljude Costa Concordiea, čija su porodice bile prisutne. Italijanski mediji spekulišu da je tome doprinijelo i dodatno prisustvo Schettinove ljubavnice, 25-godišnje plesačice iz Moldavije.

2013 Pro-EU demonstranti kampuju u Kijevu

Od 21. novembra 2013., kijevski Majdan Nezaležnosti (Trg nezavisnosti) postepeno se pretvarao u džinovski protestni kamp – kuhinje, punktove prve pomoći, improvizovane radio i TV studije, bine i sopstvene snage za samoodbranu – nakon što je predsjednik Viktor Janukovič odlučio da ne potpiše sporazum o pridruživanju EU, koji je odobrio parlament, i da traži bliže veze s Rusijom. Takozvani euromajdanski protesti izdržali su temperature ispod nule i brutalnu policijsku represiju kako bi mobilisali povremeno 800.000 ljudi, a kulminirali su ogorčenim borbama sljedećeg februara u kojima je poginulo skoro 100 demonstranata i 13 policajaca. Janukovič je ipak svrgnut i uspostavljena je vlada jedinstva, međutim ubrzo nakon toga, Rusija je anektirala Krim i počela da podstiče proruske nemire u istočnoj Ukrajini.

2014 Brojni rizikuju živote da bi stigli u Evropu

Izbjeglička kriza koja će uzdrmati Evropu do temelja naredne godine počela je da se razvija 2014., kada je 28 država članica bloka zabilježilo više od 250.000 neregularnih dolazaka i više od 625.000 zahtjeva za azil – najviše od ratova na prostoru bivše Jugoslavije više od dvije decenije ranije. Petina onih koji su rizikovali svoje živote da bi potražili utočište ili bolju budućnost u Evropi bili su iz ratom zahvaćene Sirije; dok su drugi bili porijeklom iz Afganistana, Kosova, Eritreje i Albanije. Mnogi su prešli Mediteran iz Libije na, kako je visoki komesar UN-a za izbjeglice opisao kao najsmrtonosniju migracijsku rutu na svijetu: procjenjuje se da svaki šesti čovjek koji napusti sjevernu Afriku malim čamcema umire na svom putovanju.

2015 Tijelo Alana Kurdija pronađeno je na turskoj plaži

Nekad u ranim satima 2. septembra 2015. godine, dvogodišnji Alan Kurdi i njegova porodica, izbjeglice sirijskih Kurda koji su pokušavali doći do Evrope, ukrcali su se na čamac na napuhivanje u Bodrumu, Turska. Dizajniran za osam osoba, u čamac se ukrcalo njih 16, da bi se samo nakon nekoliko minuta čamac prevrnuo. Alan, njegov brat Gabil i njihova majka Rehana su se utopili. Fotografije Alanovog beživotnog tijela, kojeg je more izbacilo na tursku obalu, jedna je od najcrnjih među fotgrafijama evropske izbjegličke krize 2015. godine, kada je 1,3 miliona ljudi došlo u EU da zatraži azil – najviše u jednoj godini od Drugog svjetskog rata. Kriza je prije svega, naravno, bila ogromna ljudska drama za one koji su krenuli na opasno putovanje. To je također imalo značajne političke posljedice u Evropi, izazivajući uznemirenost stanovništva, ogorčene sukobe u EU – i nagli porast podrške krajnje desnim, nacionalističkim strankama.

2016 Velika Britanija glasa za izlazak iz Evropske unije

Malo je ljudi mislilo da će se to i dogoditi. Čak je i Nigel Farage, nacionalistički, euroskeptični vođa Ukipa koji je učinio toliko toga da tome otvori put, bio siguran, do kasno u tu dugu referendumsku noć, da je kampanja za Brexit propala. No, na kraju, šokirana, potresena i očajnički podijeljena Britanija probudila se 24. juna 2016. i otkrila da je postala prva država članica koja je sa razlikom od 52% naprema 48% glasala za izlazak iz Evropske unije. Za one koji odlaze, radilo se o nezavisnosti, suverenitetu, slobodi da budu globalna Britanija; za ostale, međunarodna izolacija, ekonomski pad, čin katastrofalnog samopovređivanja Malog Engleza. Sedam godina kasnije, haotične domaće posljedice odlaska – uključujući pet premijera u šest godina – nisu prošle nezapaženo na kontinentu. Dok u Velikoj Britaniji Brexit ostaje u velikoj mjeri nedovršen posao njegov uticaj će se vjerovatno osjećati i u narednim decenijama.

2017 Katalonija proglašava nezavisnost od Španije

Španija je 1. oktobra 2017. upala u najgoru političku krizu u posljednjih 40 godina, kada je autonomna regija Katalonija započela referendum o nezavisnosti koji je španski sud proglasio nezakonitim. Prema katalonskoj vladi, 92% glasalo je za odvajanje od Španije – ali je odziv bio samo 43%, a mnogi su se protivili bojkotu glasanja. Katalonski poslanici su ipak glasali za priznavanje rezultata, što je navelo Madrid da nametne direktnu vladavinu, raspusti parlament i raspiše nove izbore. Katalonski predsjednik, Carles Puigdemont, pobjegao je u Belgiju; devet drugih separatističkih vođa osuđeno je na duge zatvorske kazne (a kasnije su pomilovani). Pet godina kasnije, raspoloženje za nezavisnost u Kataloniji je palo sa 49% na 41% i, nakon masovnog korporativnog egzodusa potaknutog strahom da će secesija ostaviti Kataloniju izvan EU, region je izgubio status španske ekonomske sile u Madridu.

2018 Greta Thunberg započinje školski štrajk za klimu

Dana 20. avgusta 2018, 15-godišnja švedska učenica Greta Thunberg počela je da izosatje iz škole u znak protesta i poziv na snažniju akciju protiv klimatske krize, držeći svaki dan ispred zgrade parlamenta u Stokholmu natpis Skolstrejk för klimatet (Školski štrajk za klimu) i obećavajući da će ostati vani do izbora u Švedskoj 9. septembra. Zatim je obećala da će štrajkovati svakog petka dok Švedska ne ispoštuje Pariski klimatski sporazum iz 2015. godine. Petak za budućnost brzo je dobio na snazi, inspirišući četiri holandske učenice da protestuju ispred parlamenta u Hagu tog mjeseca, a do kraja godine i druge učenike da slijede njihov primjer u zemljama uključujući Australiju, Austriju, Belgiju, Kanadu, Njemačku, Finsku, Dansku , Japan, Švicarsku, Veliku Britaniju i SAD. Do decembra 2018. Thunberg je govorila na UN-ovoj konferenciji Cop24 u Katowicama, u Poljskoj, i na putu da postane vodeći svjetski aktivist klimatskih promjena.

2019 Požar opustošio Notre-Dame u Parizu

Nešto prije 18.20 sati 15. aprila 2019. izbio je požar na strehi Notre-Damea, najpoznatijoj od svih velikih evropskih srednjovjekovnih gotičkih katedrala. Istražitelji vjeruju da je vatra bila uzrokovana ili cigaretom ili kratkim spojem tokom renoviranja. Požar je s druge strane Sene posmatrala velika gomila zgroženih Parižana i turista. Vatra je žestoko gorila do sljedećeg jutra, uništivši većinu drvenog krova, ozbiljno oštetivši zidove i srušivši toranj. Zasvođeni kameni strop spriječio je ogromna unutrašnja oštećenja, zadržavajući goruće drvo iz 13. stoljeća dok je padalo i omogućavajući spašavanje neprocjenjivih katoličkih relikvija i umjetničkih djela. Vatrogasci su spasili glavnu strukturu, uključujući zvonike i prozore-ružice, a Notre Dame bi trebao ponovo biti otvoren u decembru 2024.

2020 Covid-19 stigao u Italiju

Covid-19 je stigao u Italiju – prvu zapadnu zemlju koja se suočila s virusom – 31. januara 2020., kada su dva kineska turista u Rimu bila pozitivna. Prijenos sa osobe na osobu prijavljen je 21. februara; prve smrti sljedećeg dana. Dvije sedmice kasnije, zemlja od skoro 60 miliona ljudi bila je u izolaciji: početak traume koja će se proširiti na cijelu Evropu. Za sjevernu pokrajinu Bergamo već je bilo prekasno: tog marta, neki gradovi su zabilježili porast smrtnih slučajeva od 850%, a zvuk zvona za mrtve je zvonio sve češće, pa su sveštenici naredili da se sa zvonjavom prestane. Sljedeće godine, talijanski nacionalni statistički ured prijavio je prekomjernu smrtnost od 100.526 smrtnih slučajeva za 2020. godinu, najsmrtonosniju godinu u zemlji od 1945.

2021 U Grčkoj izbili veliki požari

Desetine ogromnih šumskih požara izbili su u Grčkoj u ljeto 2021. godine, usmrtivši troje, povrijedivši najmanje 20 osoba i uništivši stotine domova usred istorijskog toplotnog talasa koji je dostigao vrhunac početkom augusta kada je grad Langadas, blizu Soluna, zabilježio 47,1C. Požari na kopnu i ostrvima, uključujući Rodos i Krit, bili su praćeni razornim požarom na drugom najvećem ostrvu u Grčkoj, Evia, u kojem je izgorilo skoro 50.000 hektara borove šume i maslinjaka, a na evakuaciju trajektima i malim čamcima je bilo prisiljeno više od 2.000 ljudi. Dvadeset pet zemalja poslalo je vatrogasce i opremu, uključujući i kanadere, a brojne međunarodne organizacije su još jednom istakle požare kao primjer ekstremnih vremenskih prilika uzrokovanih globalnim zagrijavanjem.

2022 Rusija napada Ukrajinu

Dana 24. februara 2022. godine, nakon što je gomilala trupe blizu granice i odbacila sve sugestije da planira napad, Rusija je napala Ukrajinu u svom najvećem napadu na jednu evropsku zemlju od Drugog svjetskog rata. Ruski predsjednik Vladimir Putin tvrdi da je cilj bio "demilitarizacija" i "denacifikacija" Ukrajine, nazivajući napad "specijalnom vojnom operacijom" za podršku dvije otcijepljene republike koje podržava Rusija. Ruske trupe su naišle na snažan otpor i povukle se na sjeveru, ali su zauzele južne gradove uključujući Herson i, nakon "apokaliptične" tromjesečne opsade, Mariupolj. Više od 8 miliona Ukrajinaca je interno raseljeno, otprilike isto toliko je pobjeglo iz zemlje, a na desetine hiljada je ubijeno. Usred široko rasprostranjene globalne osude, otvorena je međunarodna istraga o mogućim ratnim zločinima i zločinima protiv čovječnosti, kai i brojne sankcije uvedene Moskvi.

2023 Zemljotres razorio Tursku i Siriju

Središnju i južnu Tursku, te sjevernu i zapadnu Siriju pogodio je potres jačine 7,8 stepeni 6. februara 2023. godine ubrzo nakon 4:15 po lokalnom vremenu. Sa središtem oko 40 km od grada Gaziantep, nakon početnog potresa uslijedio je drugi, 7,7, nešto više od devet sati kasnije. Osjećajući se čak i u Egiptu, potresi su izazvali široko rasprostranjenu devastaciju na području otprilike veličine Njemačke, pogađajući oko 14 miliona ljudi – što je ekvivalent 16% stanovništva Turske – i ostavivši njih do 1,5 miliona bez krova nad glavom. Gotovo 60.000 ljudi je poginulo: 50.783 u Turskoj i 8.476 u Siriji, gdje su godine ogorčenog građanskog rata uzrokovale su spasilačke operacije bile ozbiljno otežane. Šest mjeseci kasnije, mnogi preživjeli su još uvijek u šatorima.

federalna.ba/The Guardian