NASA otkrila da bi udaljena egzoplaneta mogla imati okeane i mogući nagovještaj života
Naučnici iz NASA-e objavili su postojanje mogućeg rijetkog vodenog okeana na ogromnoj egzoplaneti udaljenoj nekoliko svjetlosnih godina, kao i hemijski nagovještaj znaka potencijalnog života. “Intrigantno” otkriće napravio je teleskop James Webb svemirske agencije, koji je gledao 120 svjetlosnih godina od Zemlje u sazviježđu Lava, nadovezujući se na ranija istraživanja regije koristeći Webbove prethodnike, Hubble i Kepler.
Istraživači su egzoplanetu nazvali K2-18 b, neupadljiv naziv za nešto od takvog potencijalnog značaja. Skoro devet puta veća od mase Zemlje, to je, kako navodi NASA: “Egzoplaneta Hycean, ona koja ima potencijal da posjeduje atmosferu bogatu vodonikom i površinu prekrivenu vodom”. Svemirska agencija je saopštila da njena zapažanja hemijskog sastava atmosfere planete ukazuju na mogućnost postojanja okeanskog svijeta. “Obilje metana i ugljičnog dioksida, te nedostatak amonijaka, podržavaju hipotezu da bi mogao postojati okean ispod atmosfere bogate vodonikom u K2-18 b”, navodi se.
Ali agencija je također nagovijestila još značajniju mogućnost u potencijalnom pronalasku molekula zvanog dimetil sulfid (DMS), koji na Zemlji proizvodi samo život. "Većina DMS-a u Zemljinoj atmosferi emituje se iz fitoplanktona u morskim sredinama", navodi se u saopštenju NASA-e. Prisustvo DMS-a, međutim, tek treba da se potvrdi i zahtijeva dalju istragu. "Predstojeća Webbova zapažanja bi trebala biti u mogućnosti da potvrde da li je DMS zaista prisutan u atmosferi K2-18 b na značajnim nivoima", rekao je Nikku Madhusudhan, astronom sa Univerziteta u Cambridgeu i vodeći autor NASA-inog istraživanja.
To ne bi bio prvi put da je NASA pronašla naznake vode na drugim planetama. Vodena para je ranije otkrivena na manjoj egzoplaneti, HAT-P-11b, otprilike veličine Neptuna u sazviježđu Cygnius, također udaljenoj 120 svjetlosnih godina.
Ali naučnici su uzbuđeni ovim otkrićem, iako upozoravaju da to ne znači nužno da bi se na toj planeti živjeti. “Naši nalazi naglašavaju važnost razmatranja različitih životnih sredina u potrazi za životom na drugim mjestima”, rekao je Madhusudhan.
“Tradicionalno, potraga za životom na egzoplanetama bila je fokusirana prvenstveno na manje kamenite planete, ali veći Hyceanski svjetovi znatno su pogodniji za promatranje atmosfere.”
Orbitira oko hladne patuljaste zvijezde K2-18, egzoplaneta, 2,6 puta veća od radijusa Zemlje, leži u onome što Nasa naziva nastanjivom zonom, području oko zvijezde gdje mogu biti prisutne planete sa vodom u tečnom stanju. Njegova unutrašnjost vjerovatno sadrži veliki omotač leda pod visokim pritiskom, sličan Neptunu, kaže NASA, ali vjerovatno ima tanju atmosferu bogatu vodonikom i površinu okeana. Predviđa se da svjetovi Hyceana imaju okeane, ali je na K2-18 b također moguće da je okean previše vruć da bi mogao biti nastanjen.
Postojanje planete prvi put je otkrila NASA-ina misija K2 2015. godine, ali Webbova poboljšana tehnologija u odnosu na ranije teleskope omogućila je detaljniju analizu i otkriće da bi to mogao biti svijet okeana. Naučnici su bili u mogućnosti da prouče mali dio svjetlosti zvijezde dok je prolazio kroz atmosferu egzoplanete. "Ovaj rezultat je bio moguć samo zbog proširenog raspona talasnih dužina i Webbove osjetljivosti bez presedana, što je omogućilo robusnu detekciju spektralnih karakteristika sa samo dva tranzita", rekao je Madhusudhan.
“Poređenja radi, jedno promatranje s Webbom dalo je uporedivu preciznost sa osam opservacija s Hubbleom provedenih tokom nekoliko godina i u relativno uskom rasponu talasnih dužina.”
NASA je u julu proslavila prvu godišnjicu rada svemirskog teleskopa Webb objavljivanjem "neviđene" slike iz krupnog plana najbližeg područja stvaranja zvijezda na Zemlji. Za nešto više od godinu dana, omogućio je ljudima da bolje pogledaju porijeklo svemira nego ikada prije, i proizveo slike visoke rezolucije daleko udaljenih svjetova i misterioznih struktura koje ih okružuju.
Oni uključuju "rijetku i prolaznu" fazu zvijezde na ivici smrti; rane galaksije nastale su samo 350 miliona godina nakon velikog praska; i dokazi o “galaksijama koje razbijaju svemir” daleko većim nego što su naučnici mislili da je moguće, s potencijalom da ponište trenutne teorije kosmologije.
federalna.ba/The Guardian