Protestna nota Srbiji zbog prisustva njenih zvaničnika na obilježavanju neustavnog dana RS-a

Uprkos odlukama Ustavnog suda Bosne i Hercegovine, kojima je obilježavanje 9. januara, Dana Republike Srpske, proglašeno neustavnim, u tom bh. entitetu danas je počela centralna manifestacija svečanim defileom na Trgu Republike u Banjaluci. Udruženja žrtava poručuju da je proslava 9. januara ponovno otvaranje rana, a međunarodni zvaničnici da je to krivično djelo. Političari iz Federacije traže procesuiranje organizatora, dok je Tužilaštvo BiH, kao i prethodnih godina, bez reakcije. Zbog prisustva visoke delegacije Srbije, ministar vanjskih poslova BiH Elmedin Konaković uputio je protestno pismo toj zemlji.

U temeljima Republike Srpske, stotine je masovnih grobnica  Podrinja i Krajine.

Zbog ideje Republike srpskog naroda u BiH, stanovnici Sarajeva, četiri godine bili su meta tenkova i snajpera sa položaja VRS-a oko grada. Ubijeno ih je više od 11 hiljada, Među njima, 1.601 dijete.

9. januara 1992. godine samoproglašena Skupština srpskog naroda donijela je "Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda Bosne i Hercegovine". 12. maja te godine, na sjednici Skupštine, predstavljeno je šest strateških ciljeva srpskog naroda, koji su već tada provođeni etničkim čišćenjem i masovnim ubistvima na širem prostoru BiH. Tokom agresije i  genocida ubijeno je više od 100 hiljada ljudi. Protjerano i raseljeno oko dva miliona. Kao nestali, vodilo se više od 30 hiljada ljudi. Ipak, zvaničnici RS-a smatraju da ima razloga za slavlje u manjem bh. entitetu, u kojem se osuđeni ratni zločinci slave, a oni koje još nije stigla ruka pravde, slobodno kreću, pa čak obavljaju i javne funkcije. Poruke zvaničnika entiteta RS dokaz su kontinuiteta koji znači nespremnost za otklon od politike i ideja 90-tih, spremnost na urušavanje institucija i svega što ima predznak BiH.

Recimo i to, odluke i ideje proklamovane na sjednici Skupštine, 09. januara 1992., osmislili su i u godinama agresije i genocida u djelo provodili, u Haškom tribunalu presuđeni članovi političkog, vojnog i policijskog vrha tog entiteta.
„09. januar simbol je politike secesionizma i glorifikacije ratnih narativa“, kaže prof.dr. Hikmet Karčić. Smatra da su reakcije probosanskih snaga, uz neke izuzetke, mlake, nedosljedne i zakašnjele.

Ustavni sud Bosne i Hercegovine, odlukama iz 2015. i 2019. godine, utvrdio je da je 9. januar, kao Dan Republike Srpske, neustavan.

Zbog prisustva na svečanoj akademiji povodom 09. januara visoke državne delegacije koju predvodi premijer Miloš Vučević, protestnu notu Srbiji uputio je ministar vanjskih poslova BiH Elmedin Konaković. Trebalo bi razmisliti o suspenziji specijalnih veza između RS-a i Srbije, što je dio Dejtonskog sporazuma, smatra potpredsjednik RS-a Ćamil Duraković.

Iz Tužilaštva BiH, nema reakcija na obilježavanje neustavnog datuma. Njihovu reakciju, među ostalim, traži ministar odbrane BiH Zukan Helez:

"Zahtijevam od pravosudnih institucija, prije svih od Tužilaštva BiH, da procesuira organizatore ovog provokatorskog, neustavnog događaja."

Zbog ranijih obilježavanja, državno Tužilaštvo do sad je zaprimilo najmanje tri krivične prijave. Jednu je, prije godinu dana, podnio poslanik SDA u NSRS Ramiz Salkić.

Udruženja žrtava uputila su inicijativu da se 09. januar proglasi Danom žalosti. Poručuju da je proslava, ponovno otvaranje rana, a međunarodni zvaničnici, da je to krivično djelo. Kao odgovor na proslavu neustavnog 09. januara, Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti u Sarajevu organizirao je naučni skup o temi: Instrumentalizacija i politizacija nacionalnih prava; Deklaracija svesrpskog sabora kao kontinuitet velikodržavne politike.