Može li umjetnost biti neutralna dok traje genocid?

Dok genocid u Gazi uzdrmava savjest svijeta, kultura se preispituje: da je li ona neutralna zona ili oružje otpora? Eurosong i umjetničke scene širom svijeta, od Evrope do Amerike, pokazuju da nepolitičnost često skriva najglasnije političke poruke.

Na koncertu “Together for Palestine” u Londonu Annie Lennox izvela je novu verziju pjesme “Why”, pretvarajući je u političku poruku podrške Gazi i osude sistema koji opravdava ubistva. Na drugom kraju evropske kulturne scene pokušava se održati iluzija neutralnosti. Pitanje da li Izrael, država pod UN-ovom istragom za genocid, može nastupati na Eurosongu, najvećem evropskom muzičkom takmičenju, bit će riješeno demokratskim putem: internim online glasanjem zakazanim za novembar, potvrdila je Evropska radiodifuzna unija.

„S obzirom na to da se Unija nikada ranije nije suočila s tako podijeljenom situacijom, Odbor se slaže da ovo pitanje zaslužuje širu demokratsku osnovu za donošenje odluke, pri čemu svi članovi treba da dobiju pravo glasa“, saopćili su iz Evropske radiodifuzne unije.

S druge strane, izraelski emiter KAN isključenje ne smatra realnom opcijom:

“Statuti EBU-a jasno propisuju da za ovakve vanredne odluke treba podrška od najmanje 75% Generalne skupštine – što predstavlja izuzetnu većinu. Uvjereni smo da će EBU sačuvati profesionalni, kulturni i nepolitički karakter takmičenja dok obilježava historijskih 70 godina ujedinjavanja kroz muziku.”

Jedino što izraelski emiter ne objašnjava jeste: kako se “nepolitički karakter” čuva dok se istovremeno zataškava politička stvarnost. Treba podsjetiti: Rusija je s Eurosonga izbačena zbog invazije na Ukrajinu, a Bjelorusija zbog gušenja medijskih sloboda. Zbog čega se sada za Izrael traži šira demokratska osnova? Za razliku od Eurosonga, filmska industrija ne traži “neutralni okvir”. Traži odgovornost. Hiljade filmskih profesionalaca poziva na bojkot izraelskih filmskih institucija.

„Zato što Palestina potpuno biva uništena od druge zemlje, mislim da je najmanje što možemo učiniti to da progovorimo u ime potlačenog palestinskog naroda“, poručio je glumac Guy Pearce.

“Filmski radnici koji su za Palestinu ne ciljaju pojedince na osnovu identiteta. Cilj su filmske institucije i kompanije koje su saučesnici u prikrivanju ili čak opravdavanju genocida Izraela u Gazi i njegovog aparthejd režima. Ne ciljaju one koji izražavaju solidarnost s potlačenima”, istakao je glumac Javier Bardem.

Na festivalima protesti postaju pravilo. U Veneciji ih je donedavno za najveći filmski festival predvodilo 10.000 ljudi. Ako Eurosong mora zaštititi svoju neutralnost, a filmska industrija odlučuje da je šutnja saučesništvo, možda ne gledamo više dvije različite priče, već dva moguća odgovora na isto pitanje: Šta znači biti umjetnik u vremenu moralnog kolapsa? Ili još jednostavnije: Može li pjesma ostati samo pjesma, dok svakodnevno padaju bombe?

federalna.ba