Marš živih odaje u Auschwitzu poštu žrtvama Holokausta

Oko 10.000 mladih Jevreja iz Izraela i drugih zemalja, zajedno sa nekoliko stotina njihovih vršnjaka iz Poljske i 42 preživjela logoraša u nijemom pohodu nekadašnjim nacističkom logorom Auschwitz-Birkenau u Maršu živih odaju danas poštu milionima žrtava holokausta.

Odjeveni u odjeću ili sa šalovima u nacionalnim plavo bijelim bojama Izraela, sa zastavama u rukama učesnici Marša živih ove godine kao glavnu ideju imaju da odaju poštu herojstvu Jevreja u vrijeme holokausta jer ovogodišnji Marš živih prolazi najvećom nacističkom fabrikom smrti na 80. godišnjicu izbijanja Ustanka u Varšavskom getu, 75. godišnjicu nastanka države Izrael i 35. godišnjicu prvog marša.

Tri kilometra duga staza od kapije sa ciničnim napisom "Rad oslobađa" preko najvećeg logora koji su njemački nacisti podigli u okupiranoj Poljskoj vodi do ruševina gasnih komora u dijelu logora Birkenau gdje će u završnoj komemoraciji pred spomenikom žrtvama logora zazvučati Kadish, jevrejska moltiva za mrtve.

Prvi Marš živih održan je 1988, s idejom da mladi Jevreji upoznaju to mračno poglavlje istorije i ponavljao se svake dvije godine, da bi od 1996. počeo da prolazi memorijalnim kompleksom u Auschwitzu svake godine. Mladi Jevreji posjećuju i druga mjesta vezana za Holokaust i logore, upoznaju se sa istorijom poljskih Jevreja, susreću sa još živim Pravednima među narodima svijeta, što je priznanje koje izraelski institut Yad Vashem odaje pripadnicima drugih naroda koji su tokom holokausta spašavali Jevreje.

Prema podacima istoričara Državnog muzeja bivšeg njemačkog koncentracionog logora Auschwitz - Birkenau u tom logoru smrti su kao najbrojnija grupa od oko 430.000 ljudi završili mađarski Jevreji, drugi najbrojniji su poljski Jevreji, 73.000 ih je dovedeno iz Čehoslovačke, 69.000 iz Francuske, a takođe 10.000 Jevreja iz Jugoslavije.

U logoru Auschwitz-Birkenau ubijeno je i stradalo najmanje 1,1 milion ljudi, mahom Jevreja, ali i Roma, Poljaka, sovjetskih vojnih zarobljenika i pripadnika drugih evropskih naroda.

U srijedu 19. aprila Poljska obilježava 80. godišnjicu Ustanka u Varšavskom getu kada je oko 1.500 mladih Jevreja, 1943. godine, s oružjem u ruci neočekivano ustalo protiv njemačkih vojnika koji su došli da geto likvidiraju i posljednjih 56.000 Jevreja i odvezu ih gasne komore.

Skoro mjesec dana ustanici su uspjevali da pružaju otpor tenkovima, artiljeriji i trupama od oko 2.000 vojnika Vermachta, trupa SS i pomoćnih ukrajinskih, litvanskih i letonskih jedinica.

U trenutku izbijanja ustanka, u getu se nalazilo oko 56.000 Jevreja, pošto je oko 20.000 uspjelo tajno da se prebaci na "arijsku" stranu Varšave, a tokom borbi poginulo je oko 6.000 žitelja geta, 7.000 su ubili njemački vojnici, isto toliko odvukli u logor Treblinka, dok je preostalih oko 36.000 Jevreja završilo u Auschwitzu i Majdaneku.

Tokom borbi poginuli su gotovo svi ustanici, dok se samo nekolicina njih spasila prešavši tajnim tunelima i kanalima na poljsku stranu.

Ove godine poštu ustanicima u Varšavi odaće zajedno predsjednik Izraela Isaak Herzog, Njemačke Frank Walter Steinmeier i Poljske Andžej Duda.

federalna.ba/Beta