„Kultura, umjetnost“ 05.06.2025.

U Sarajevu je od 22. do 24. maja održan najveći naučni skup slavista i slavistica u organizaciji Slavističkog komiteta Bosne i Hercegovine, čiji je predsjednik prof. dr. Mehmed Kardaš, a u suradnji s Federalnim ministarstvom obrazovanja i nauke, Univerzitetom u Sarajevu – Filozofskim fakultetom i Rektoratom Univerziteta u Sarajevu. Predsjednica Organizacionog odbora Kongresa bila je prof. dr. Elma Durmišević.

Ovogodišnji Kongres je u tri dana ugostio oko 160 učesnica i učesnika iz šesnaest evropskih zemalja koji su predstavili aktuelne lingvističke, književne i kulturološke teme, a koje se odnose na standardizaciju bosanskog, hrvatskog, srpskog jezika krajem 20. i početkom 21. stoljeća; historiju jezika; teme iz dijalektologije; bosanski, hrvatski, srpski jezik u nastavnoj praksi u Bosni i Hercegovini i svijetu; savremena slavistička lingvistička istraživanja; bosanskohercegovačku književnost / književnosti naroda Bosne i Hercegovine u južnoslavenskom, komparatističkom i intertekstualnom kontekstu; fenomen migraciono-dijaspornih književnosti i manjinske književne i kulturne tradicije u slavenskom kontekstu; slavenske književnosti i tranziciju; reprezentaciju i percepciju emocija u slavenskom književnom i civilizacijskom kontekstu; savremena slavistička književna i kulturalna istraživanja.

Prvog dana Četvrtog bosanskohercegovačkog slavističkog kongresa u Svečanoj sali Rektorata Univerziteta u Sarajevu održano je plenarno izlaganje profesorice Celije Hawkesworth (University College London), koja je ovogodišnja dobitnica nagrade “Povelja bana Kulina” za poseban doprinos slavistici. Raniji dobitnici ove nagrade su prof. dr. Svein Mønnesland, prof. dr. Nazif Kusturica i akad. prof. dr. Senahid Halilović, osnivač i prvi predsjednik Slavističkog komiteta.

Gostima su se obratili i rektor Univerziteta u Sarajevu prof. dr. Tarik Zaimović, prodekanesa za međunarodnu akademsku suradnju, naučnoistraživački rad i izdavaštvo doc. dr. Minka Džanko, a uime Federalnog ministarstva obrazovanja i nauke govorio je Benjamin Hedžić. Svi su oni naglasili važnost ovakvih naučnih skupova u svrhu promocije humanistike. Slavistički komitet im je dodijelio zahvalnice kao znak pažnje za dugogodišnju podršku.

Plenarna izlaganja akademika prof. dr. Krešimira Bagića (Sveučilište u Zagrebu) i prof. dr. Julije Dragojlović (Univerzitet u Beogradu) održana su u impresivnom prostoru Bošnjačkog instituta – Fondacije Adila Zulfikarpašića, kao i promocija djela Slavističkog komiteta, a na kraju je, u umjetničkom dijelu Kongresa, Damir Imamović svojom jedinstvenom umjetničkom interpretacijom sevdaha oduševio prisutne.

Radni dani Kongresa (23. i 24. 5. 2025) odvijali su se na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu gdje su u tri paralelne sesije učesnice i učesnici predstavili svoja istraživanja. Jednu od radnih sesija posjetio je i prof. dr. Rifat Škrijelj, direktor Centra za interdisciplinarne studije Univerziteta u Sarajevu,  kako bi poželio uspješan rad učesnicima i učesnicama Kongresa, ali i primio zahvalnicu Slavističkog komiteta za višegodišnju podršku projektima Komiteta. Ovogodišnji je Kongres namjeravao ugostiti sudionike i učesnice iz Ukrajine koji su prijavili svoje teme za Kongres, te ih i tako podržati, no ipak su ta izlaganja održana online.

Bošnjački institut – Fondacija Adila Zulfikarpašića, Historijski muzej Bosne i Hercegovine, JU Muzej Sarajeva, Muzej književnosti i pozorišne umjetnosti Bosne i Hercegovine, Muzej ratnog djetinjstva, Olimpijski muzej Sarajevo, Zemaljski muzej Bosne i Hercegovine podržali su Kongres otvorivši svoja vrata učesnicima i učesnicama ovogodišnjeg naučnog skupa. AS Holding grupacija sponzorski je podržala ovaj naučni skup.

. Najavljeni su i zbornici, kao što je i uobičajena praksa nakon ovakvih naučnih skupova.

U Konferencijskoj sali Bosanskog narodnog pozorišta Zenica upriličena je promocija knjige Tranzicija pozorišne produkcije u Bosni i Hercegovini autora prof. dr. Hazima Begagića.

Promociju je otvorila dramaturginja Nedžma Čizmo, a knjigu je predstavio i s autorom razgovarao teoretičar kulture dr. Nebojša Jovanović s Akademije scenskih umjetnosti Univerziteta u Sarajevu. Jovanović je posebno istakao značaj ove publikacije za razumijevanje kulturnih i organizacijskih promjena u bosanskohercegovačkom pozorišnom pejzažu u posttranzicijskom periodu.

Knjiga predstavlja zbirku eseja i studija koje analiziraju razvoj, izazove i transformacije pozorišne produkcije u Bosni i Hercegovini tokom posljednje tri decenije. Djelo se bavi kulturnim politikama, institucionalnim modelima, naslijeđem socijalističkog perioda i efektima tranzicije, uključujući i uticaj pandemije na pozorišni sektor. Poseban fokus stavljen je na razlike između institucionalne i nezavisne scene, te na ulogu savremenih modela upravljanja u oblikovanju pozorišnog sistema u BiH. Autor, profesor na studijskom programu Kulturalni studij Filozofskog fakulteta Univerziteta u Zenici, koristi multidisciplinarni pristup kako bi pozorište prikazao ne samo kao umjetničku formu, već i kao kompleksnu društvenu djelatnost. „Ova knjiga nudi izuzetno vrijedan teorijski i analitički okvir koji može poslužiti kako istraživačima, tako i praktičarima u oblasti izvedbenih umjetnosti“, naglasio je Jovanović.

Promocija je održana u okviru Pratećeg programa XXIV Festivala bosanskohercegovačke drame, a uvrštena je i u program 1. Studentskog festivala kulture (StuFeK) u organizaciji Filozofskog fakulteta u Zenici. Ovaj događaj predstavlja još jedan u nizu uspješnih primjera odlične saradnje između Bosanskog narodnog pozorišta i Filozofskog fakulteta, koja se kontinuirano razvija kroz zajedničke projekte i inicijative.

Promocija je okupila studente, profesore, predstavnike kulturne scene i festivalske goste, potvrđujući da tema transformacije kulturnog i kreativnog sektora i dalje izaziva značajan interes javnosti.

Dunja Jelovac