Guardian: U Beogradu pet od 15 najzagađenijih kvartova u Evropi

Britanski list Guardian piše danas o zagađenom zraku u Beogradu koji građani mogu da "osjete i okuse" ukazujući da je u glavnom gradu Srbije pet od 15 najzagađenijih kvartova evropskog kontinenta. U članku naslovljenom "Beograd: grad gdje je prljav vazduh viđen kao 'posljedica ekonomskog rasta'" autor piše da je još 1974. tadašnji jugoslovenski premijer Džemal Bijedić obećao da će očistiti zrak u zemlji a da pola vijeka kasnije građani Beograda još na to čekaju.

Zrak u glavnom gradu Srbije, zemlji od sedam miliona ljudi u redu da se pridruži u EU, gori je nego u gotovo bilo kom drugom gradu u Evropi, piše autor.

Kritičari kažu da nema političke volje u glavnom gradu Srbije da se očisti zagađen zrak koji stanovnici kažu da mogu da "osjete i okuse", navodi list. 

U Beogradu se nalazi pet od 15 najzagađenijih kvartova kontinenta pokazuje Guardianova analiza modelovanja zasnovana na podacima o kvalitetu zraka u Evropi.

Prljave centrale na ugalj, deponije, stara vozila i loši grijači izbacuju koktel toksičnih čestica koje završavaju u plućima i venama stanovnika grada, navodi Guardian. Kako ukazuje autor bijes koji raste ponekad izbije u proteste, ali malo je učinjeno da zrak bude siguran. Autor navodi da je u jednom od prvih pokušaja da zaštiti djecu od toksičnog zraka grad izdao tender za 11.500 prečistača zraka za škole i vrtiće.

Odbornica opozicione zelene partije Milica Jablanović kaže za Guardian da tim potezom grad priznaje da ne može da riješi probelm.

Ljeti je, kako navodi Guardian, zrak u Beogradu samo malo gori nego u Londonu i Berlinu ali kada dođe zima, kada ljudi troše više goriva i slojevi toplog urbanog zraka zarobe toksine blizu zemlje grad je zagušen smogom koji vjetrovi nemogu da rastjeraju. List navodi riječi nekih građana koji kažu da osjećaju da nema dovoljno zraka i da se osjeća uljanii miris, kao i da ljudi sa astmom i kadriovaskularnim problemima tih dana obično imaju velike probleme.

Studija koju je finansiralo Ministarstvo nauke Srbije ove godine razmatrala je podatke za zagađenje u ljetnjim mesecima i procijenila da su sitne čestice odgovorne za jedan od pet udara, jedan od četiri slučajeva ishemijskih srčanih problema i jedan u 11 slučajeva raka pluća, prenosi list. Guardian navodi da je studija tražila od gradske uprave da obavijesti građane kada je zrak loš i da ih pozove da ostanu u domovima.

List takođe piše da je sekretarijat grada za ekološku zaštitu ukazao da su njihovi podaci za zagađenje zraka najrelevantniji za Beograd, i da je grad preduzeo niz mjera da smanji zagađenje kao i da njihovi podaci pokazuju da nema povećanja u prosječnoj godišnjoj koncentraciji čestica PM10, ili u broju dana u kojima je pređena granična vrijednost.

Guardian dalje piše da Beograd, kao mnogi glavni gradovi republika koje su bile u sastavu Jugoslavije, ima zastarjele termoelektrane koje koriste lignit, što, je kako navodi, posebno prljava vrsta uglja. U 2016. su 16 termoelketrana u zapadnom Balkanu ispuštale više sumpor dioksida nego 250 elektrana u EU, prema izvještaju organizacije "Health and Environment Alliance".

Najgore zagađenje u Beogradu je u Obrenovcu, piše Guardian, navodeći da je to opština na oko 25 kilometara od centra gdje je najveći dio kompleksa termoelektrane Nikola Tesla. U 2019. godini zrak je sadržao nivo čestica PM2.5, koji je bio pet puta veći od granica koje je odredila Svjetska zdravstvena organizacija, utvrdila je analiza ovog lista.

Problem se dodatno pogoršava zbog proznih domova sa starim šporetima koji koriste prljavo gorivo, navodi list. Većina zgrada u Srbiji izgrađene su prije više od 50 godina, i često sa lošom instalacijom, dok se više od 60 odsto grijanja u zemlji obezbjeđuje gorenjem drva i uglja. Kao rezultat zimi građani često imaju izbor ili da ostanu u kući ili da udišu zrak koji ubija, navodi Guardian.

Grad je ostvario napredak u nekim oblastima, proteklih decenija Beograd je proširio mrežu daljinskog grijanja koji uglavnom radi na gas, i sklonio više od 1.000 bojlera piše autor dodajući i da je grad prestao da koristi ugalj u nekim velikim javnim zgradama.

Događaju se poboljšanja, ali to nije dovoljno, kaže za list Elizabeta Paunović ljekaraka u penziji koja je vodila Evropski centar za životnu okolinu i zdravlje Svjetske zdravstvene organizacije. Ona je dodala da dobri primjeri nisu dovoljni i da to mora da postane praksa.

federalna.ba/Beta