Đikić: Provedba zajedničkog regionalnog tržišta apsolutni prioritet CEFTA-e
CEFTA danas integrirano tržište od 20 miliona ljudi koje je konkurentnije na evropskoj i globalnoj sceni. CEFTA je olakšala trgovinu u izazovnim vremenima, a to će ostati vizija i prioritet i u narednom periodu, poručio je u intervjuu za Federalni radio direktor CEFTA Sekretarijata u Briselu Emir Đikić. On je kazao da razvoj zajedničkog tržišta Zapadnog Balkana ide u dobrom smjeru, a kao posebne rezultate je izdvojio proširenje Zelenih koridora u okviru CEFTE i sa Evropskom unijom.
Tokom godina CEFTA je oblikovana prateći podjednako ekonomske potrebe svojih članica, kao i politiku Evropske unije prema Zapadnom Balkanu. Jačanje ekonomske saradnje među ekonomijama Zapadnog Balkana važnije je nego ikada prije. Da li su lideri Zapadnog Balkana svjesni važnosti potencijala regionalne ekonomske integracije?
„Svi izvještaji ukazuju da bi nivo integracije u regionu, koji bi bio na nivou Evropske unije, doveo do rasta BDP-a od šest posto. Postoji svjesnost ekonomske integracije, ali također i određene političke razlike između strana koje otežavaju rad svima.”
Da li inkluzivna regionalna integracija znači i kvalitetniji pristup jedinstvenom EU tržištu?
“To je ono na čemu se radi. To je bojažljivo rečeno i u strategiji za Zapadni Balkan iz 2018. godine. Ekonomski investicijski plan također to potvrđuje, kao i dešavanja na terenu sa zelenim linijama, što je početak integriranja sistema Balkana u jedinstveno tržište Evropske unije. To je proces koji će biti dug i prilično zahtjevan, jer podrazumijeva određene sporazume, ratifikacije.”
Koliko će širenje CEFTA zelenih koridora doprinijeti jednostavnijim carinskim procedurama i boljim vezama carinskih uprava članica CEFTA sporazuma i Evropske unije?
“Zelene linije trebalo bi da dovedu do olakšavanja međunarodnog transporta i pojednostavljenja procedura upravljanja rizikom. To znači da imate informaciju šta je u kamionu prije nego što on i dođe. Drugo, bitna stvar zelenih linija je da carinska administracija razmjenjuje podatke međusobno, čime se smanjuju mogućnosti zloupotreba između dva prevoza, što također dovodi do ubrzavanja prometa robe za one kamione koji imaju urednu dokumentaciju.”
CEFTA agenda i njeni prioriteti u produbljivanju regionalne ekonomske saradnje neodvojivi su, već ste kazali, od evropskih integracija. U tom kontekstu, koji su to izazovi koji očekuju Bosnu i Hercegovinu i region, a koji se odnose na reformski proces?
“Ono što će se raditi u narednom periodu definirano je kroz Berlinski proces i kroz dokument zajedničkog regionalnog tržišta usvojenog u Sofiji, u kojem su prioriteti i akcioni planovi definirani do 2025. godine. Radimo na harmonizaciji legislative sa EU, propise koje donosimo na nivou regije da su usklađeni sa evropskim propisima. Imamo mnogo usklađenih propisa, ali u ladicama u regiji, bitna je provedba tih propisa na način kako se radi u Evropskoj uniji. Imamo podršku stručnih timova Evropske komisije koji s nama provjeravaju nivo usklađenosti legislative, kao i provedbu na terenu što je pozitivan pomak u odnosu na ranije.”
Bez obzira na što je napravljen određeni iskorak u regionalnoj saradnji, još uvijek postoji prostor za njeno unapređenje?
“I Evropska unija svaki dan unapređuje integriranost, pojavljuju se nove oblasti koje to traže. Nama to predstavlja problem, jer jurimo pokretnu ‘metu’. Mnogo sporije stižemo mi u regiji nego što ta meta ide unaprijed, međutim, prakse, procedure, treninzi, obuke su ono što radimo da bi regija mogla da uhvati korak sa izmjenama u legislativi.”
S jedne strane imamo agendu CEFTE, a s druge imamo i inicijativu Otvorenog Balkana.
“Pozdravljamo svaku regionalnu inicijativu, ali ono na čemu insistiramo je da te inicijative budu inkluzivne. Zakonodavstvo koje se donosi u okviru Otvorenog Balkana mora biti usaglašeno sa evropskim. Jedino tako Otvoreni Balkan može obezbijediti potpuni napredak prema evropskom putu svih zemalja regiona.”
Kako ocjenjujete saradnju među članicama CEFTE u smislu ubrzanja razvoja zajedničkog tržišta?
“Treba pohvaliti administracije u stranama CEFTE, dosta se radi na tehničkim nivou, ono što nedostaje je dodatni politički input.”
Jačanje saradnje ekonomija na području Evrope, bez obzira na članstvo u Evropskoj uniji, nikad nije bilo toliko važno kao u ovom aktualnom geopolitičkom kontekstu.
„Ako se referirate na krizu zbog rata u Ukrajini, treba reći da se zajedničkim radom i saradnjom treba prevazići kriza koja je evidentno nastupila rastom inflacije u Evropi. Kada je počela kriza sa pandemijom, uspjeli smo u roku mjesec dana implementirati cjelokupan sistem u svih šest strana Zapadnog Balkana. Pod pritiskom krize, lideri su spremniji na kompromise i mnogo je jača regionalna saradnja i pomoć jednih prema drugima.“
federalna.ba