Alžir i 60 godina nezavisnosti: Rane kolonijalizma i dalje otvorene
Alžir danas obilježava 60. godišnjicu nezavisnosti poslije 132 godine francuske kolonizacije, a sjećanje na tu kolonijalizaciju i dalje zaoštrava odnose sa Parizom uprkos simboličnim gestovima francuskih vlasti.
Poslije gotovo osam godina rata između alžirskih pobunjenika i francuske vojske, oružje je utihnulo 18. marta 1962. prema uslovima historijskog Evijanskog sporazuma. Na taj način je otvoren put za proglašenje nezavisnosti Alžira 5. jula iste godine, koje je odobreno nekoliko dana ranije sa 99,72 odsto glasova na referendumu o samoopredjeljenju.
Alžirske vlasti planiraju proslavu 60. godišnjice sa velikom pompom, sa impozantnom vojnom paradom u glavnom gradu, prvom poslije 33 godine.
Tokom večeri je predviđena i predstava u operi koja će prepričati istoriju Alžira tokom hiljadu godinu. Vlasti su osmislile i poseban logo, kružnog oblika sa 60 zvjezdica i sloganon "Slavna istorija i nova era".
Nezavisnost je izvojevana poslije sedam i po godina rata koji je ostavio stotine hiljada mrtvih, što je Alžir učinilo jedinom bivšom francuskom kolonijom u Africi 1960-ih koja se oružjem oslobodila od francuske kontrole. Međutim, 60 godina poslije završetka kolonizacije, rane ostaju otvorene jer Francuska isključuje bilo kakvo "pokajanje" ili "izvinjenje", iako je francuski predsjednik Emmanuel Macron u svom prvom mandatu započetom 2017. godine nastojao da umiri bolno sjećanje nizom simboličnih gestova.
Francuska vlada otvorila je 2020. godine oko 100 arhivskih dosijea o nestalima tokom Alžirskog rata. Macron je u septembru 2021. uputio u ime Francuske izvinjenje harkijima, alžirskim borcima koji su bili u sastavu francuskih oružanih snaga za vrijeme Alžirskog rata (1954-162), a kasnije su zaboravljeni u Francuskoj.
Stručnjak Athmane Mazouz ocijenio je da su "odnosi između sistema vlasti u Alžiru i zvanične Francuske bili isprekidani krizama i navodnim pomirenjima od nezavisnosti Alžira". Mnogi u Alžiru strahuju da će u Macronovom drugom predsjedničkom mandatu, njegova politika pomirenja sa Alžirom biti dovedena u pitanje poslije postignutog uspjeha ekstremne desničarske stranke Nacionalno okupljanje na nedavno održanim parlamentarnim izborima.
Liderka te stranke Marine Le Pen izjavila je u martu da je francuska kolonijalizacija doprinjela razvoju Alžira. Ona zamjera Macronu jer se "njegova politika sastoji u tome da život provede izvinjavajući, ne tražeći ništa zauzvrat od alžirske vlade koja nastavlja da vrijeđa Francusku".
Od kraja rata za nezavisnost Alžira, Francuska i Alžir održavaju istovremeno bliske i složene odnose uz pozadinu burnog pomirenja. Te dvije zemlje imaju jake ekonomske veze, dobru saradnju obavještajnih službi, ali bolnu kolonijalnu prošlost. A u Francuskoj živi i velika alžirska zajednica.
federalna.ba/Beta