Srednjovjekovna Bosna, susjedi i Evropa - prva epizoda

Bosansko srednjovjekovlje, odnosno bosansku prošlost, neophodno je sagledati u njenoj ukupnosti, kako bi se istinski razumjelo da je Bosna složena historijska pojava. Postoji potreba da se stalno ukazuje na činjenicu da je razdoblje srednjeg vijeka za Bosnu bilo period političkog i ekonomskog napretka i društvenog procvata.

Nažalost, brojne su predrasude i teorije o Bosni kao perifernom području srpske ili hrvatske povijesti.

Novi serijal pokušat će definisati međunarodni položaj srednjovjekovne bosanske države u tadašnjoj Evropi i to kroz odnose sa susjedima na prostoru današnje Hrvatske, sa Dubrovnikom i dalmatinskim gradovima, sa srpskim zemljama, te sa Ugarskom, Poljskom, Venecijom, Rimskom kurijom - današnjim Vatikanom.

Na pitanje gdje historičari smještaju srednjovjekovnu Bosnu na tadašnjoj karti Evrope, najčešći odgovor je da je Bosna kulturološki i vjerski pripadala i istoku i zapadu, a geopolitički više zapadu, pa se cijela srednjovjekovna historija Bosne može posmatrati više kao rubno područje zapada. Srednjovjekovna Bosna ima svoje mjesto i značaj u evropskom razvoju srednjeg vijeka. Ona je organski dio evropskog srednjovjekovlja, sa cijelim spektrom važnih pokazatelja koji to potvrđuju.

Moramo naglasiti da je međusobni odnos državnih tvorevina na ovom prostoru izuzetno složeno pitanje, prije svega, zbog uplitanja politike i preslikavanja dnevno-političkog okruženja u srednjovjekovni ambijent.

Kroz dvadeset epizoda našeg serijala, pokušat ćemo prikazati kako je, prema modelu spojenih posuda, „pulsirajuća regionalna otvorenost“, teza prof. Lovrenovića, djelovala na tok i sadržaj razvitka srednjovjekovne  Bosne. I još nešto. Iako im je zemlja i država, zbog ugarskih pretenzija i uz pomoć rimskih papa, obilježena negativno kao zemlja hereze, krivovjerstva, srednjovjekovni Bosanci se nigdje ne odriču njenog imena, niti se zaklanjaju iza šire slavenske pripadnosti. Oni svoje bosanstvo svugdje samouvjereno ističu i zapisuju: od vjere i crkve Bosanske do nakita, oružja odjeće - Ad modum Bosnensem, na bosanski način.

Kroz prvu epizodu vodi nas Nedim Rabić, doktor historijskih nauka, sa Instituta za historiju Univerziteta u Sarajevu.

Urednica i autorica serijala Sanda Novosel.