Najbolje od univerzuma – velika konjunkcija planeta na dan zimskog solsticija

Na noćnom nebu 21. decembra stapaju se u našim očima dvije najveće planete Jupiter i Saturn. Astronomi to zovu konjunkcija. Ljubitelji zvijezda kažu da su tada te dvije planete iz perspektive posmatrača sa Zemlje posebno blizu.

Razlog je u tome što planete kruže različitom brzinom oko Sunca. Saturn je udaljeniji od Sunca i sporiji, pa ga tako pretekne brži Jupiter.

Predsjednik udruženja „Prijatelji zvijezda“ Sven Melhert kaže: „Ovogodišnje preticanje je nešto posebno. Obje planete će skoro da se stope u jednu svjetlosnu tačku“.

Najbolje što nudi univerzum

Ovo preticanje planeta se dešava svakih 20 godina, ali ovakvo optičko stapanje desiće se tek 2080. Melhert konstatuje: „Konjunkcija Jupitera i Saturna 21. decembra je najbolje što univerzum može da nam ponudi za duže vrijeme“.

Planete sada, prema njemu, stoje na jugozapadnom dijelu neba i za njihovo posmatranje nije neophodan teleskop. Jupiter je svjetliji i lijevo od Saturna.

Sličan susret planeta zbio se i prije 2020 godina. Karol Lifke iz Kuće astronomije u Heidelbergu kaže o nagađanjima da je upravo to „Betlehemska zvijezda“, da je to jedna od mogućnosti, pošto su i Jupiter i Venera imali sličnu konstelaciju.

„Betlehemska zvijezda“ se od srednjeg vijeka prikazuje kao zvijezda repatica, ali prema njemu kometa se najvjerovatnije može isključiti. U vrijeme Isusovog rođenja komete su smatrane predznacima nesreće. Eksplozija supernove isto tako nije vjerovatna, pošto bi ostaci takve eksplozije morali ostaviti traga.

„Jevanđelja su napisana mnogo kasnije, možda se ipak radi samo o simbolici“, kaže Lifke.

Zimski solisticij

Sunce u podne 21. decembra dostiže najnižu tačku na nebu iznad horizonta. Taj dan je najkraći u godini, a noć najduža. U Njemačkoj to znači oko 16 sati tame i samo osam sati svjetla. Poslije toga svaki dan će imati sve više svjetla.

Zimski solisticij označava kalendarski početak zime. Ne samo da se od tada produžava dan već u ravničarskim krajevima Njemačke raste vjerovatnoća da će pasti snijeg. Bijeli pokrivač može da popravi raspoloženje.

„Ta svjetlost u tamnom godišnjem dobu znači puno. Snijeg pokriva sve što je sumorno“, kaže psihološkinja Barbara Lubish i dodaje da to stvara mir koji na čovjeka deluje blagorodno. „Snijeg ima osobinu da utiša okolinu“.

I Božić je povezan sa zimskim solisticijem. Naime, poslije uvođenja Julijanskog kalendara 46. godine prije Kristovog rođenja, zimski solisticij je padao na 25. decembar. Tog dana se odavala počast bogu Sunca Solu Inviktusu, a time i „pobjedi svjetlosti i života nad tamom i smrću“, kako kaže Vinrih Ler, profesor istorije umjetnosti na hajdelberškom univerzitetu.

Tek po uvođenju Gregorijanskog kalendara godine 1582. zimski i ljetnji solisticij su u današnjim terminima.

federalna.ba/DW