Kultura, umjetnost, 05.05.2022.

- Šukrija Pandžo bio je bosanskohercegovački književnik.

Pandžo je rođen 27. aprila 1910. u Ulogu kod Kalinovika. Osnovno školovanje je završio u rodnom mjestu, učiteljsku školu u Mostaru, a studirao književnost i francuski jezik na Višoj pedagoškoj školi u Beogradu i završava ga 1940. godine. Kao učitelj, potom kao nastavnik, radio je u raznim seoskim školama. Po dolasku u Sarajevo također je najprije radio kao nastavnik. 1948. godine postao je urednik u Kulturnoj redakciji Radio - Sarajevo. Jedan je od osnivača popularne humorističke emisije "Veselo veče" i "Udruženja književnika BiH".

Pandžo je pisao i za djecu i za odrasle poeziju, prozu, dramske tekstove. Dvostruki je dobitnik nagrade Udruženja književnika BiH; za zbirku pjesama "Razgovori" 1954. i za zbirku priča "Samo još kosovi zvižduću" 1961. Odlukom Savjeta RTV Sarajevo, 10. aprila 1970. godine, dobija spomen-plaketu u znak priznanja za dugogodišnji uspješni rad, a 1. juna Josip Broz Tito dodjeljuje mu Orden zasluga za narod sa srebrenim zracima.

Umro je 1984. godine u Sarajevu.

- Svetozar Ćorović bio je bosanskohercegovački književnik i kulturni djelatnik.
Predstavlja jednu od najmarkantnijih ličnosti mostarskog omladinskog pokreta onog vremena. U Mostaru je završio osnovnu i trgovačku školu. Iako skromnog obrazovanja, brzo je izrastao u eminentnog bosanskohercegovačkog kulturnog i javnog radnika i proznog pisca, koji će danonoćno pisati crtice, pripovijetke, romane i drame i u njima faktografski vjerno slikati život u Hercegovini i ljude svih staleža, vjera i narodnosti. Njegova djela nadahnuta su Mostarom i Hercegovinom. Njegovi junaci su obični i mali i veliki ljudi, obični i gazde, zanatlije, vojnici i sveštenici.

Sa savremenicima, Aleksom Šantićem i Jovanom Dučićem, činio je nadaleko poznatu mostarsku književnu i kulturnu trojku.
Ćorović je umro u rodnom gradu 17. aprila 1919.

- Izet Sarajlić Kiko, (Doboj, 16. mart 1930. - Sarajevo, 2. maj 2002.) je bio bosanskohercegovački historičar filozofije, esejist, prevodilac i pjesnik. Objavio je preko 30 knjiga poezije, od kojih su neke prevedene na 15 stranih jezika.

Izet Sarajlić je u Sarajevu pohadao mušku gimnaziju, a u svijet jugoslavenske poezije ulazi kao devetnaestogodišnjak, zbirkom poezije U susretu. Diplomirao je na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, odsjek Filozofije i komparativistike, te doktorirao filozofske nauke. Za vrijeme studija na Filozofskom fakultetu radio je i kao novinar i pisao je poeziju. Član Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine i Udruženja nezavisnih intelektualaca Krug 99. Radio je kao redovni profesor na Filozofskom fakultetu u Sarajevu. Kao član Društva pisaca BiH, zajedno sa Huseinom Tahmiščićem, Ahmetom Hromadžićem, Velimirom Miloševićem i Vladimirom Čerkezom, pokreće međunarodnu književnu manifestaciju "Sarajevski dani poezije" u organizaciji Društva pisaca BiH 1962. godine.

- 03.maja 1948. osnovan je Arhiv Grada Sarajeva
Narodni odbor grada Sarajeva je, po ugledu na slične ustanove koje su već postojale u Beogradu, Zagrebu i Ljubljani, predložio osnivanje Arhiva grada Sarajeva. Ozbiljnije pripreme za zvaničan početak rada Arhiva započele su još početkom 1948. godine u sobi Gradskog narodnog odbora, da bi zvanično sa radom počeo 3. maja iste godine. Prvi službenik koji je u to vrijeme u Odjeljenju za kulturu i umjetnost vođen kao "refrent za poslove Arhiva" bio je Hazim Šabanović, poznati historičar i osmanist. Arhiv je prvo bio smješten u jednoj sobi, zatim u dvije manje tavanske prostorije, u zgradi Gradske Vijećnice. Početak je bio opterećen mnogim poteškoćama. Sredstva kojima je Arhiv u početku raspolagao bila su veoma skromna, a nije imao ni svog stalnog kadra.

Arhiv je u početku djelovao samo na području grada Sarajeva, ali je vremenom prerastao u regionalnu arhivsku ustanovu u čijoj je nadležnosti vršenje arhivske djelatnosti na široj teritoriji. Sredinom 1950. godine, zbog bolesti i navršenih godina u penziju odlazi prvi upravnik Arhiva – Šukrija Kurtović, a na njegovo mjesto imenovan je Hamid Dizdar (stariji brat Mehmedalije Maka Dizdara). Od tog perioda Arhiv djeluje kao samostalna institucija. Tada je prvi put utvrđena i organizaciona struktura i zasnovan stalni radni odnos sa određenim brojem radnika, uglavnom niže stručne spreme.

Zbog problema sa prostorom arhiv je premještan u zgradu tadašnjeg Muzeja grada Sarajeva, nakon toga u zgradu tadašnjeg Prirodno-matematskog fakulteta, zgradu Skupštine opštine Centar, te u zgradu Hanikaha gdje arhiv bio sve do 1990. godine kada je arhivska građa preseljena u depo na Vrbanjušu.

Značajan korak u pogledu obezbjeđivanja povoljnijih uslova za rad Arhiva, prvenstveno uposlenika, učinjen je 1973. godine. Skupština opštine Centar dodijelila je Arhivu zgradu u Koturovoj ulici. Poslije temeljite adaptacije, u zgradi su smještene sve službe Arhiva, a obezbijeđen je i prostor za rad Komisije za ediciju "Sarajevo u revoluciji".

U junu 1975. godine Arhiv grada Sarajeva mijenja svoje ime i od tada nosi naziv Istorijski arhiv Sarajevo. Do 1992. godine Istorijski arhiv Sarajevo pokrivao je svojom nadležnošću područje 10 opština grada Sarajeva, kao i 10 opština vangradskog područja.

JU Istorijski arhiv Sarajevo, ime koje danas nosi ova ugledna ustanova, bez obzira na sve nedaće koje su ga pratile od njegovog osnivanja do danas ostao je i opstao kao jedna od središnjih institucija arhivske djelatnosti koja je nezaobilazna za proučavanje naše historije, kulture, ekonomije, graditeljstva i drugih djelatnosti. Baština prikupljena i smještena u našim depoima neiscrpno je vrelo za istraživanje prošlosti, ali i temelj za razumijevanje savremenosti.

( Dunja Jelovac )