Istraživanje: Povjerenje u medije poraslo za šest odsto

Globalno povjerenje u medije poraslo je tokom pandemije u prosjeku za šest odsto, a Facebook se smatra platformom preko koje se najviše šire dezinformacije o korona virusu, navodi se u izvještaju Reutersovog instituta za novinarstvo na Univerzitetu Oksford. Najveće povjerenje u medije imaju Finci, a najmanje Amerikanci.

Ukupno povjerenje u medije poraslo je 2021. na 44 odsto, čime je donekle preokrenut trend pada povjerenja prethodnih godina i vraćen na nivo iz 2018. Takođe je povećano povjerenje u one izvore informacija koje ljudi najčešće koriste, za četiri na 50 odsto. Istovremeno je, međutim, povjerenje u vijesti na društvenim medijima ostalo na istom nivou, 24 odsto, kao i u vjesti do kojih se dođe pretraživanjem interneta, 32 odsto. Finska je zemlja sa najvećim povjerenjem u medije (65 odsto), s porastom od 9 odsto. Poslije Finske najviše povjerenja imaju stanovnici Portugalije (61 odsto), Danske (59 odsto), Holandije (59 odsto), Norveške (57 odsto), kao i Kenije (61 odsto).

Najmanje povjerenje je u SAD (29 odsto), a manje od trećine ispitanika vjeruje medijima i u Mađarskoj, Slovačkoj, Grčkoj, Bugarskoj i Francuskoj. SAD su jedna od rijetkih zemalja u kojoj nije povećano povjerenje ove godine, usljed velikih podjela u društvu oko "pokradenih izbora" i dešavanja nakon ubistva George Floyda. U pojedinim zemaljama sa izraženo polarizovanim političkim društvom veći je procenat onih koji ne vjeruju medijima od onih koji imaju povjerenja. To je najviše izraženo u SAD, gde 44 odsto stanovnika ne vjeruje medijima.

Sa druge strane, u Danskoj je samo 11 odsto reklo da ne vjeruje medijima. Istraživanje je pokazalo i da ove godine postoji malo veća zabrinutost zbog dezinformacija, za dva odsto. Taj problem brine 58 odsto ispitanika, najviše u afričkim zemljama (74 odsto), zatim u Latinskoj Americi (65 odsto), Sjevernoj Americi (63 odsto), Aziji (59 odsto), a najmanje brine Evropljane (54 odsto). U izveštaju se navodi da je 54 odsto ispitanika vidjelo neku dezinformaciju u vezi s korona virusom, 43 odsto je vidjelo dezinformacije o politici, 29 odsto o poznatim ličnostima, 22 odsto o proizvodima i uslugama, a 20 odsto o klimatskim promenama.

Za širenje dezinformacija o kovidu-19 onlajn ispitanici najviše okrivljuju svoje političare, zatim obične ljude, a najmanje strane vlade i novinare. Ispitanici smatraju da se dezinformacije najviše šire preko Facebooka (28 odsto), aplikacija za poruke (15 odsto), internet pretraživača (sedam odsto), Twittera i Youtubea (po šest odsto).

Istraživanje o vijestima u digitalnom medijskom okruženju obuhvatilo je više od 90.000 ispitanika u 46 zemalja na šest kontinenata. Srbija, kao ni druge zemlje Zapadnog Balkana nisu obuhvaćene ispitivanjem. Rezultati pokazuju da se u svim analiziranim zemljama štampane novine sve manje čitaju, dok je televizija ostala važan izvor informacija. Od 2016. do 2021. štampani mediji su kao izvor vijesti pali sa 63 odsto na 37 odsto u Švajcarskoj, sa 47 odsto na 27 odsto u Portugaliji, sa 32 odsto na 17 odsto u Poljskoj, sa 40 odsto na 12 odsto u Brazilu, sa 38 odsto na 26 odsto u Njemačkoj.

U najrazvijenijim zapadnim zemljama naglašen je i trend povećanja plaćanja za online vijesti. Norveška je na prvom mjestu sa čak 45 odsto korisnika koji plaćaju online vijesti, u Švedskoj ih je 30 odsto, SAD 21 odsto, Finskoj 20 odsto, Holandiji i Švajcarskoj po 17 odsto. Iako televizija kao izvor vijesti kontinuirano opada od 2014. godine, kad se u istraživanim zemljama zapadne Evrope kretala između 80 i 90 odsto, do pre pandemije 2020. kad je pala na 55 do 70 odsto, od početka pandemije vidi se veliki skok u oslanjanju na televizijske vijesti kao glavni izvor informacija. Društvenim medijima se sve više okreće mlađa populacija i oni nižeg obrazovanja.

Pametni telefoni su glavna tehnologija za pristup vijestima za 73 odsto ispitanika, dok je upotreba računara za čitanje vijesti nešto pala.

federalna.ba/Beta