Za Palestince 2025. najsmrtonosnija godina zbog izraelskih napada

Palestinski centralni zavod za statistiku saopćio je da je 2025. godina bila najgora humanitarna i demografska godina za Palestince, potaknuta izraelskim ratom u Pojasu Gaze i eskalacijom kršenja zakona na okupiranoj Zapadnoj obali, uključujući Istočni Jerusalem.

U izvještaju na kraju godine, zavod je naveo da su masovna ubistva, prisilno raseljavanje i široko rasprostranjeno uništavanje osnovne infrastrukture uzrokovali ozbiljnu i dugoročnu štetu stabilnosti stanovništva, ekonomskim i socijalnim uslovima i ljudskim pravima širom palestinske zemlje.

Pozivajući se na palestinsko Ministarstvo zdravstva, biro je saopćio da je više od 72.000 Palestinaca ubijeno od početka izraelskog napada 7. oktobra 2023. godine, pri čemu je 98 posto smrtnih slučajeva zabilježeno u Gazi, što je najveći broj u historiji izraelskih napada na Palestince.

Do kraja decembra 2025. godine među žrtvama je bilo 18.592 djece i oko 12.400 žena, dok se oko 11.000 ljudi vodi kao nestalo, a broj ranjenih porastao je na 171.195.

Od početka rata, koji je Izrael pokrenuo uz podršku SAD-a, oko 100.000 Palestinaca bilo je prisiljeno napustiti Gazu, dok je skoro dva miliona ljudi raseljeno iz svojih domova od predratne populacije od oko 2,2 miliona.

Na Zapadnoj obali, u intenziviranim izraelskim vojnim operacijama i nasilju izraelskih doseljenika ubijena su 1.102 Palestinca, a ranjena 9.034 od oktobra 2023.  

Pad stanovništva

Biro je saopćio da su razmjere žrtava i raseljavanja direktno promijenile broj stanovnika.

Palestinsko stanovništvo je do kraja 2025. godine iznosilo oko 5,56 miliona, uključujući 3,43 miliona na Zapadnoj obali i 2,13 miliona u Gazi.

Broj stanovnika Gaze opao je za oko 254.000 ljudi, što je pad od 10,6 posto u poređenju s predratnim procjenama, označavajući neviđeno demografsko smanjenje uzrokovano ubistvima, raseljavanjem i kolapsom životnih uslova.

Broj Palestinaca širom svijeta dostigao je procijenjenih 15,49 miliona do kraja 2025. godine, od čega 5,56 miliona živi unutar palestinskih teritorija i 1,86 miliona unutar Izraela.

Oko 8,82 miliona Palestinaca živi u dijaspori, uključujući 6,82 miliona u arapskim zemljama, što odražava kontinuirano širenje prisilnog raseljavanja ukorijenjenog u političkim i historijskim faktorima.

Kolaps zdravstvenog sistema u Gazi

Izraelska ofanziva koja traje od oktobra 2023. godine izazvala je gotovo potpuni kolaps zdravstvenog sistema u Gazi, objavio je biro, pozivajući se na podatke Svjetske zdravstvene organizacije.

Oko 94 posto zdravstvenih ustanova i bolnica u Gazi je oštećeno ili uništeno, a samo 19 od 36 bolnica djelimično radi sa ozbiljno ograničenim kapacitetom zbog nedostatka lijekova, medicinskog materijala i goriva, uz iscrpljenost zdravstvenih radnika.

Bolnice trenutno imaju oko 2.000 raspoloživih kreveta za više od dva miliona ljudi, što je daleko ispod minimalnih zdravstvenih potreba, posebno usred porasta broja ranjenih i bolesnih pacijenata.

Biro je upozorio da se 40 bolničkih kreveta suočava sa trenutnim gubitkom u objektima koji se nalaze u zonama evakuacije, dok bi dodatnih 850 kreveta moglo biti izgubljeno ako se sigurnosni uslovi oko zdravstvenih centara nastave pogoršavati.

Podaci Ministarstva zdravstva pokazali su da se oko 60.000 trudnica u Gazi suočava s ozbiljnim zdravstvenim rizicima zbog nedostatka ili ograničene dostupnosti zdravstvene zaštite majki.

Dodatnih 155.000 trudnica i dojilja imalo je poteškoća s pristupom prenatalnim i postnatalnim uslugama.

Više od 70 posto stanovništva Gaze oslanjalo se na kontaminiranu ili nesigurnu vodu za piće, saopćio je biro, dodajući da do jula 2025. godine 95 posto domaćinstava nije imalo pristup sigurnoj vodi za piće.

Oko 96 posto domaćinstava iskusilo je nesigurnost u vodnom sistemu, a 90 posto je prijavilo ozbiljno pogoršanje kvaliteta vode, što je doprinijelo širenju crijevnih bolesti, posebno među djecom.

Ekonomski kolaps

Obrazovni sektor je pretrpio široko rasprostranjeno razaranje, posebno u Gazi, gdje je do početka decembra 2025. godine potpuno uništeno više od 179 javnih škola, dok je 218 drugih oštećeno ili meta napada, uključujući 118 javnih škola i 100 škola kojima upravlja Agencija UN-a za palestinske izbjeglice (UNRWA).

Kada je riječ o visokom obrazovanju, 63 univerzitetske zgrade u Gazi su potpuno uništene, dok je osam univerziteta na Zapadnoj obali više puta napadnuto i vandalizirano.

Žrtve u obrazovnom sektoru bile su velike, sa 18.979 ubijenih studenata, uključujući 18.863 u Gazi, zajedno sa 1.399 univerzitetskih studenata, 797 nastavnika i administratora i 241 članom osoblja u visokom obrazovanju.

Ekonomski pokazatelji za 2025. godinu također su pokazali neviđeni kolaps palestinske ekonomije.

Bruto domaći proizvod u Gazi smanjio se za 84 posto u poređenju sa 2023. godinom usred gotovo potpune ekonomske paralize, dok je BDP na Zapadnoj obali pao za 13 posto, uprkos skromnom rastu od 4,4 posto u poređenju sa 2024. godinom.

Ekonomija Gaze nastavila se smanjivati ​​u 2025. godini za dodatnih 8,7 posto, a nezaposlenost je dostigla rekordne nivoe sa 46 posto palestinske radne snage, 28 posto na Zapadnoj obali i 78 posto u Gazi, što je među najvišim stopama u svijetu, dodao je biro.

Oko 650.000 Palestinaca bilo je nezaposleno do kraja godine, što naglašava dubinu ekonomske i socijalne krize s kojom se suočavaju Palestinci, navodi se u izvještaju.

AA/federalna.ba